Böbrek taşı sorunu yaşayan kişilerde yanlış beslenme, yeni taş oluşum riskini %70-80 oranında artırabilir. Özellikle oksalat ve ürik asit içeriği yüksek besinler, böbreklerde kristal birikimine yol açarak taş oluşumunu tetikler.
Bu makalede, böbrek taşı hastalarının mutlaka kaçınması gereken besinleri, oksalat değerleri ve ürik asit riskleri ile birlikte bulabilirsiniz.
Yüksek Oksalat İçeren Besinler
Böbrek taşlarının %80’i kalsiyum oksalat taşlarıdır. Oksalat açısından zengin besinlerin aşırı tüketimi, taş oluşumunu hızlandırır.
Günlük oksalat alımı 50 mg’ı geçmemelidir.
| Besin | Oksalat (mg/100g) | Risk Seviyesi |
|---|---|---|
| Ispanak | 750 | Çok yüksek |
| Pazı | 600 | Çok yüksek |
| Roka | 500 | Çok yüksek |
| Maydanoz | 450 | Yüksek |
| Kakao | 500 | Çok yüksek |
| Çikolata | 400 | Çok yüksek |
| Pancar | 300 | Yüksek |
| Kereviz | 250 | Orta |
| Patlıcan | 200 | Orta |
| Bamya | 180 | Orta |
| Fındık | 200 | Orta |
| Ceviz | 150 | Orta |
| Badem | 120 | Orta |
| Koyu çay (fincan) | 400 | Çok yüksek |
💡 Öneri: Ispanak yerine marul, kakao yerine sütlü tatlılar tercih edin.
Ürik Asit Artıran Besinler
Böbrek taşlarının %10’u ürik asit taşlarıdır. Purin içeriği yüksek gıdalar, ürik asit seviyesini artırır.
| Besin | Purin (mg/100g) | Risk Seviyesi |
|---|---|---|
| Karaciğer, böbrek (sakatat) | 500 | Çok yüksek |
| Sardalya | 400 | Çok yüksek |
| Hamsi | 350 | Çok yüksek |
| Uskumru | 300 | Yüksek |
| Kuzu eti | 250 | Yüksek |
| Dana eti | 150-300 | Orta-Yüksek |
| Av eti | 200-400 | Yüksek |
💡 Öneri: Proteini beyaz et ve baklagillerden alın, kırmızı et tüketimini sınırlandırın.
Gizli Tuzaklar
Bazı gıdalar “sağlıklı” algısı uyandırsa da böbrek taşını tetikleyebilir.
-
Tuzlu atıştırmalıklar: Salamura peynir, turşu, cips, kraker (yüksek sodyum)
-
İşlenmiş gıdalar: Sosis, sucuk, hazır çorbalar, konserve ürünler
-
Saklı şeker kaynakları: Hazır kahve karışımları, aromalı yoğurt, meyveli soslar
-
Takviyeler: Günlük C vitamini >1000 mg, aşırı D vitamini ve kontrolsüz kalsiyum desteği
Tehlikeli İçecekler
Böbrek taşı riskini artıran içecekler:
| İçecek | Risk Sebebi |
|---|---|
| Gazlı içecekler | Fosforik asit, fruktoz |
| Enerji içecekleri | Yüksek kafein, dehidratasyon |
| Yoğun meyve suları | Konsantre fruktoz, oksalat |
| Alkol | Dehidratasyon, ürik asit |
| Koyu çay | Yüksek oksalat |
✅ Güvenli Alternatifler: Bol su (2.5-3L/gün), açık demli çay, taze limon suyu, şekersiz maden suyu.
Porsiyon Kontrolü Şart!
“Az az her şeyden yiyebilirim” düşüncesi yanlıştır. Örneğin:
-
1 porsiyon ıspanak = 150 mg oksalat
-
2 kare çikolata = 100 mg oksalat
-
1 avuç ceviz = 75 mg oksalat
Toplam: 325 mg (günlük limitin 6 katı!)
