Ürolojik ameliyatlara hazırlık süreci yalnızca ameliyat günü ya da tıbbi işlemlerle sınırlı değildir. Hastaların, günlük yaşamlarında kullandıkları ilaçlar, tükettikleri besinler ve tercih ettikleri bitkisel takviyeler de ameliyatın güvenliği açısından büyük önem taşır. Farkında olunmadan devam edilen bazı alışkanlıklar, operasyon sonrası beklenmedik komplikasyonlara neden olabilir. Bu nedenle cerrahi öncesi dönemde hangi ürünlerin risk taşıdığı ve hangilerinin bırakılması gerektiği dikkatle değerlendirilmelidir.
Ürolojik Ameliyatlar Öncesinde Nelere Dikkat Edilmeli?
Ürolojik cerrahiler (prostat ameliyatı, mesane operasyonu, böbrek cerrahisi vb.) genellikle kanama riski taşıyan işlemlerdir. Bu nedenle kanın pıhtılaşma sistemi büyük önem taşır. Ancak bu sistemi etkileyen ilaçlar, takviyeler ve bazı doğal besinler farkında olmadan komplikasyon riskini artırabilir.
1- Kan Sulandırıcı İlaçlar: Ne Zaman Kesilmeli?
Kan sulandırıcı ilaçlar, en sık dikkat edilmesi gereken ilaç grubudur. Özellikle kalp-damar hastalığı olan bireyler tarafından düzenli olarak kullanılırlar. Ancak ameliyat öncesi bu ilaçların çoğunun kesilmesi gerekir:
Kesilmesi Gereken İlaçlar:
- Warfarin (Coumadin, Marevan): 5-7 gün önceden kesilmeli
- DOAC’lar (Pradaxa, Xarelto, Eliquis, Lixiana): 24-48 saat öncesi
- Aspirin ve türevleri (Coraspin, Ecopirin, Cardioaspirin): 7-10 gün öncesi
- Clopidogrel (Plavix, Brilinta, Effient): 3-7 gün öncesi
Doktor kontrolü şarttır. Kan sulandırıcıların kesilmesi bazen kalp hastaları için riskli olabilir. Bu nedenle kardiyoloji uzmanının onayı alınmadan ilaç bırakılmamalıdır.
2- Bitkisel Takviyeler ve Doğal Ürünler
Pek çok kişi bitkisel ürünleri “doğal ve zararsız” olarak düşünür. Oysa bu ürünlerin birçoğu da kan pıhtılaşmasını etkileyerek ameliyat sonrası kontrolsüz kanamalara neden olabilir.
Kanamayı Artırabilen Bitkisel Takviyeler:
- Ginkgo biloba: Platelet fonksiyonlarını bozar. 10 gün önceden kesilmelidir.
- Ginseng: Warfarin benzeri etki gösterir, 7 gün önceden bırakılmalı.
- Zencefil (yüksek doz): Pıhtılaşmayı engeller, 4 gramdan fazla alınmamalı.
- Sarımsak supplementi: Fibrin parçalanmasını artırır, en az 7 gün önceden bırakılmalı.
- Papatya, Dong quai, Feverfew: Antiplatelet etkili takviyelerdir, ameliyat öncesi kullanılmamalıdır.
- Omega-3 takviyeleri: Yüksek dozda (günde >3g) antikoagülan etki gösterir.
Not: Bu ürünlerin çoğu bitkisel çay, kapsül veya doğal takviye formunda olabilir. İçeriği dikkatle kontrol edilmelidir.
3- Kan Sulandırıcı Etkisi Olan Besinler
Bazı yaygın gıdalar da aşırı tüketildiğinde kanı sulandırabilir. Bu besinler ameliyat öncesi ölçülü tüketilmelidir:
| Besin | Etkisi | Ne Zaman Kesilmeli? |
|---|---|---|
| Taze sarımsak | Fibrinolizi artırır | Çok miktarda tüketimden kaçınılmalı |
| Taze zencefil | Platelet fonksiyonlarını bozar | Günde 4g’den fazla alınmamalı |
| Ananas | Bromelain içerir, pıhtılaşmayı engeller | Aşırı tüketimden kaçınılmalı |
| Acı biber | Kan viskozitesini düşürür | Ölçülü tüketilmeli |
| Üzüm çekirdeği, domates, yeşil çay | Antiplatelet etkiler | Takviye formda kullanımı sınırlandırılmalı |
4- Alkol ve Sigara Kullanımı
Alkol
- Karaciğer fonksiyonlarını bozarak kanın sulanmasına neden olabilir.
- Ameliyat öncesi yoğun alkol tüketimi kesilmelidir.
Sigara
- Kan damarlarını daraltır, kanı yoğunlaştırıcı etki gösterir.
- Ameliyattan en az 1 ay önce bırakılması önerilir.
5- Ameliyat Öncesi Kontroller ve Hazırlık
Hastaların ameliyattan önce doktorlarına şu bilgileri eksiksiz sunmaları gerekir:
- Kullandıkları tüm reçeteli ilaçlar
- Bitkisel takviyeler ve vitaminler
- Besin takviyeleri ve alışkanlıklar (alkol, sigara, zencefil/sarımsak takviyesi vb.)
Kan Tahlilleri:
- INR, aPTT, platelet sayısı, kanama zamanı gibi parametreler ameliyat öncesi kontrol edilmelidir.
Bilinçli Hazırlık, Güvenli Cerrahi
Ürolojik ameliyatlara hazırlık, sadece ameliyat günüyle sınırlı değildir. Özellikle kanı etkileyen ilaçlar, bitkiler ve alışkanlıklar, ameliyatın başarısını doğrudan etkileyebilir. Bu nedenle:
- Her takviyeyi ve ilacı doktorunuza bildirin.
- Bitkisel ürünlerin de risk taşıyabileceğini unutmayın.
- Gerekirse, diyetinizde geçici değişiklikler yapın.
👉 Sağlıklı bir cerrahi süreç için, ameliyat öncesi bilinçli ve dikkatli olmak hayati önem taşır.
