Rigid Üreteroskopi URS (Böbrek Taşı Kırma) ameliyatında en büyük avantaj; ameliyat kesisi açılmadan böbrek taşı kırma işleminin gerçekleştirilebilmesidir.
Rigid Üreteroskopi ile üreterdeki böbrek taşı kırma işleminde kesi işlemi olmadığı için hastalar aynı gün içinde taburcu edilir. İşlem sonrasında 3 gün içinde günlük hayata dönüş gerçekleşir.
Rigid Üreteroskopi uygulaması aşağıdaki durumlardan her hangi birine sahip hastalar için uygun değildir:
- Kanama problemleri
- Bacaklarda ortopedik bozukluk
- İdrar yolu enfeksiyonu
Rigid Üreteroskopi Nedir?
Rigid Üreteroskopi, böbrek taşı kırma niyetiyle hastanın idrar deliğinden girilerek üreterde gerçekleştirilen endoskopik (kapalı) bir operasyondur. Bu operasyon kapsamında hastanın vücudunda ameliyat kesisi açılmaz. Operasyon sırasında rigid üreteroskop adı verilen yaklaşık 100 cm uzunluğunda bir alet kullanılır. Bu alet bükülemez sertliktedir.
Üreteroskop ile idrar torbası yakınlarında yerleşmiş taşların da tedavisi yapılabilir.
Ameliyat Nasıl Yapılır?
Üreterde bulunan böbrek taşı kırma işlemi genel yada spinal/epidural anestezi verilerek yapılır. Anestezi uygulandıktan sonra hasta sırtüstü doğum pozisyonuna alınır.
Rigid üreteroskop ile hastanın idrar deliğinden girilir. İdrar torbasına ulaştıktan sonra böbrekler ve idrar torbası arasında bağlantıyı sağlayan yola (üretere) bir kılavuz tel gönderilir. Kılavuz tel böbreğe ulaştıktan sonra, bu tel yardımıyla üretere girilir ve taşa ulaşılır. Taş üreteroskopun içinden geçebilen vurmalı (pnömotik) veya lazer sistemli güç kaynakları kullanılarak kırılır.
Parçalanan böbrek taşı parçaları ufak boyuttaysa, hastanın normal yollardan atması için bulunduğu yerde bırakılır. Görece büyük taş parçaları basket adı verilen aletler yardımıyla dışarı çekilir.
İşlem sonunda, ihtiyaca göre böbrek ile mesane arasına gelecek şekilde double-j kateter (DJ kateter) yerleştirilir.
Ameliyat Sonrası Süreç
Rigid üreteroskopi ameliyatından yaklaşık 5 saat sonra her hangi bir sorun yoksa hastada bağlı olan sonda çıkarılır ve taburcu işlemi yapılır. Operasyonun zorluk seviyesine bağlı olarak taburcu etme işlemi operasyondan 18-24 saat sonraya da kalabilir.
Eğer hastaya ameliyat sonunda double-j kateter takıldıysa; takılma nedenine bağlı olarak ameliyattan 1-6 hafta sonra sistoskopi eşliğinde kateter çekilir. Takılan kateter en fazla 2 ay boyunca hasta vücudunda kalabilir. Bu süre dolduğunda mutlaka alınmalıdır.
Üreteroskopi (URS) İşleminin Riskleri
Üreteroskopi (URS) işlemi kesi yapılmadan gerçekleştirildiği için kanama olmaz. Ancak yine de bazı riskler bulunmaktadır.
Hastanın idrar yolları üreteroskop aletinin ilerlemesini zorlaştıracak kadar dar olabilir. İdrar yolunu genişletmek için stent koyma işlemi yapılabilir. Bu durumda URS işlemi 2 hafta bekledikten sonra gerçekleştirilir.
URS işlemi sırasında hastanın idrar kanalı yaralanabilir. Yaralanma küçük veya büyük boyutlarda olabilir. Yaralar küçükse kendiliğinden iyileşmeleri kolaydır. Ancak büyük kopmalar içeren yaralanmalarda açık cerrahi ile tedavi gerekebilir.
Ameliyat sonrasında idrar yollarında enfeksiyon riski mevcuttur. Uygun antibiyotik tedavisi ile bu durum kontrol altına alınabilir.
URS işlemi sonrasında hasta idrarda kan görme durumu yaşayabilir. Buna ek olarak işlem yapılan böbrek tarafında ağrı da hissedilebilir. Bu durumlar geçicidir.
Rigid üreteroskopi işlemi sırasında üreter üst bölgesinde bulunan bir taş böbreğe doğru kaçabilir. Bu ihtimal gerçekleşirse Flexible URS yöntemi ile böbrek içine kaçan taş kırılabilir.
Hastaya konan teşhisin doğruluğu oldukça önemlidir.
Bazen idrar kanallarının etrafındaki damarlarda bulunan kalsifiye plaklar yanlış olarak idrar kanalları taşı olarak değerlendirilir. Bazen de kendiliğinden düşebilecek taşlar için ameliyat önerilebilir. Bu nedenle iyi ve tecrübeli bir doktor tarafından değerlendirilmeniz sizi gereksiz bir ameliyattan koruyacaktır. Unutmayın, vücuda yapılan her işlemin nadirde olsa bir komplikasyonu olabilir!
Ameliyatta kalitesiz malzemelerin kullanımı ameliyatların yarıda kalmasına, taşların vücutta kalmasına ve ameliyatta ciddi komplikasyonların gelişmesine neden olabilir. Bu nedenlerle, ameliyatlarda yüksek kaliteli ürünlerin kullanımı ameliyatınızın başarısını arttırır ve komplikasyon gelişme ihtimalini azaltır.
Üreteroskop Cihazının Önemi
Böbrek taşı ameliyatı yapılacak olan hastanede kullanılan üreteroskop aletlerinin boyu ameliyatın başarısı için önemlidir. En sık kullanılan üreteroskop 8 Fr (2.6 mm) kalınlığındadır. Bu aletle bazı durumlarda idrar kanallarına girmekte zorluk yaşanmaktadır.
Eğer ameliyatın yapıldığı hastanede daha ince boyutlu üreteroskoplar varsa, ameliyatın başarılı geçme şansı artar. Şu an mevcut en küçük boyutlu üreteroskop 4.5 Fr (1.5 mm) dir. Her kalınlıktan üreteroskopların bulunduğu bir hastanede ameliyatın yapılması hasta için avantajlı bir durumdur.
Bazı durumlarda idrar kanallarındaki taşlar rigid üreteroskop ile işlem yapılırken böbreğe kaçabilir. Bu durumda eğer doktorun elinde böbreğin içindeki taşları da kırabilecek Fleksible Üreteroskop (bükülebilen,esnek üreteroskop) varsa, ameliyat ikinci bir seansa ertelenmeden başarıyla sonuçlanabilir. Eğer Fleksible Üreteroskop yoksa ve hastanın idrar kanalına bir DJ kateter takılır ve ameliyat ikinci seansa ertelenir.
URS ile Taş Kırma İşleminde Başarı Etmenleri
Rigid URS tekniği ile taş kırma operasyonlarında 'lazer' veya 'mekanik' kırıcılar kullanılır. Lazer kırıcılı üreteroskoplar yüksek maliyetleri nedeni ile bir çok hastanede kullanılmaz. Ancak lazerli üreteroskop ile gerçekleştirilen URS ameliyatlarında başarı oranı oldukça yüksektir.
Ameliyatın başarılı olmasındaki en büyük etmen cerrahın tecrübesidir. Yetenekli ve tecrübeli bir üroloji uzmanı hangi boy alet ile idrar kanalına girilmesi gerektiğini bilir. Taşı böbreğe geri kaçırmamak için aletlerin nasıl kullanılması gerektiğini bilir. Kırma işlemi sırasında hastanın idrar kanalının yaralanmaması için dikkatli çalışır.
Deneyimsiz ellerde yapılan üreteroskopi ameliyatı böbrek kaybı ile sonuçlanabilir!
Prof. Dr. Murat Binbay, 1000’in üzerinde Rigid Üreteroskopi ameliyatı gerçekleştirmiştir ve bu ameliyatlarda başarı oranı %99 civarındadır. Uluslararası toplantılarda üreteroskopi ameliyatlarının püf noktalarını kendi gerçekleştirdiği operasyonları referans göstererek anlatmaktadır.
