da Vinci Single-Port (SP) Robotik Cerrahi

Robotik cerrahi, son 20 yılda ürolojik ameliyatların standart pratiğini köklü biçimde değiştirmiş ve minimal invaziv cerrahinin sınırlarını genişletmiştir. da Vinci Single-Port (SP) robotik cerrahi sistemi, bu gelişimin en yeni ve en ileri aşamasını temsil eder.
Tek bir porttan çalışabilen bu sistem, özellikle derin ve dar anatomik bölgelerde (pelvik cerrahi, retroperitoneal alan, prostat ve mesane tabanı gibi bölgelerde) cerrahlara daha önce mümkün olmayan erişim ve kontrol imkânı sunmaktadır.

Prof. Dr. Murat Binbay liderliğinde Memorial Şişli Hastanesi, Türkiye’de da Vinci SP sistemini kullanan ilk merkezlerden biri olacak ve ürolojik kanser cerrahisinde bu teknolojiyi klinik pratiğe kazandıracaktır. SP sisteminin getirdiği yüksek hassasiyet, minimal doku travması ve estetik avantajlar, hem hastaların iyileşme sürecinde hem de onkolojik sonuçlarda önemli kazanımlar yaratmaktadır.

Single-Port Robotik Cerrahi Nedir?

Da Vinci SP sistemi, klasik robotik cerrahiden farklı olarak tek bir 2,5–2,8 cm’lik kesiden içeri giren esnek, birbirinden bağımsız üç enstrüman kolu + 3D HD kamera kullanır. Bu yapı sayesinde cerrah:

• Daha dar anatomik alanlarda rahat hareket eder,
• Cerrahi sahada 360° erişim sağlar,
• Daha az doku traksiyonu ve manipülasyonuna ihtiyaç duyar.

Cleveland Clinic SP sistemini “deep and narrow access surgery” için en ideal platform olarak tanımlamaktadır.

Single-Port Robotik Sisteminin Avantajları

Aşağıdaki avantajlar, hem literatür hem de erken dönem klinik serilerde tekrar eden bulgulardır:

1- Minimal Doku Hasarı ve Daha Az Ağrı

Tek bir port kullanıldığı için:

• Kas kesisi minimaldir,
• Sinir ve damar travması daha düşüktür,
• Standart robotik cerrahiye kıyasla daha az postoperatif ağrı görülür.

2023 Intuitive Surgical verileri, SP sisteminde ağrı kesici ihtiyacının %20–40 oranında azaldığını göstermektedir.

2- Daha Hızlı İyileşme ve Taburculuk

Tek kesi yaklaşımı hem kozmetik hem de fonksiyonel avantaj sağlar.

Yayınlanmış klinik serilere göre:

• Ortalama hastane yatışı 1 güne kadar düşebilmektedir,
• Hastalar günlük yaşama dönüşte daha hızlıdır (genellikle 5–7 gün).

3- Derin Anatomik Bölgelere Kusursuz Erişim

SP sistemi, özellikle:

• Prostat (dar pelvik alan)
• Mesane boynu
• Retroperitoneal alan
• Böbrek hilusu

gibi bölgelerde olağanüstü bir manevra kabiliyeti sunar.

Klasik laparoskopi veya çok portlu robotik cerrahide zorlanılan alanlarda SP cerrahi ile daha kontrollü diseksiyon yapılabilir.

4- Tek Kesi ile Estetik Üstünlük

Genellikle tek kesi:

• Göbek içinden
• Bikini hattından
• Kasık altından

uygulanır. Ameliyat izi neredeyse görünmez hale gelir.

5- Azalmış Kan Kaybı

SP cerrahide kan kaybı klasik robotik cerrahiye göre daha düşüktür:

• Ortalama kan kaybı 50–150 ml aralığındadır.
• Kan transfüzyonu gereksinimi %1’in altındadır.

6- Ürolojik Kanserlerde Gelişmiş Onkolojik Kontrol

SP sisteminin sunduğu keskin görüntüleme, esnek kamera ve 3 kolun aynı porttan çıkabilmesi sayesinde:

• Tümör çevresinde daha net diseksiyon,
• Sinir koruyucu cerrahide daha yüksek başarı,
• Nekahat döneminde daha hızlı fonksiyon kazanımı

elde edilmektedir.

Single-Port Robotik Cerrahinin Ürolojide Kullanım Alanları

Ürolojik kanser cerrahileri (böbrek kanseri, prostat kanseri, mesane kanseri, testis kanseri) SP teknolojisinden en fazla fayda gören operasyonlar arasındadır.

1- Prostat Kanseri: Robotik Radikal Prostatektomi (SP-RARP)

Prostat kanseri cerrahisi, SP sisteminin en ideal uygulama alanlarından biridir. Pelvik bölgenin dar yapısı nedeniyle klasik cerrahi sınırlıdır; SP sistemi buraya en ergonomik erişimi sağlar.

Avantajlar

• Daha iyi sinir koruma: SP kolunun esnekliği sayesinde sinir demetlerine zarar vermeden diseksiyon yapılabilir.
• Daha hızlı idrar tutma fonksiyonu kazanımı: SP serilerinde kontinans gelişimi erken dönemde %70–85’e kadar bildirilmektedir.
• Daha iyi görüntüleme: 3D HD kamera derinlik algısını artırır.

Bilimsel Veriler

2022–2024 SP prostatektomi serilerinde:

• Ortalama ameliyat süresi: 150–200 dk
• Pozitif cerrahi sınır oranı: %10–15 (klasik robotikle benzerdir)
• Ortalama yatış süresi: 1 gün
• Foley sonda kalış süresi: 5–7 gün

2- Böbrek Kanseri: SP Parsiyel / Radikal Nefrektomi

Böbrek kanseri tedavisinde SP cerrahi, hem transperitoneal hem retroperitoneal yaklaşımla uygulanabilir.

Avantajlar

• Tek port sayesinde retroperitoneal giriş daha konforlu
• Hilus damarlarına daha keskin yaklaşım
• Parsiyel nefrektomide sıcak iskemi süresinin kısalma eğilimi

Literatür Verileri

SP parsiyel nefrektomi sonuçları:

• Sıcak iskemi süresi: Ortalama 17–22 dakika
• Kan kaybı: 80–120 ml
• Komplikasyon oranı: %5–10

Bu değerler klasik robotik cerrahi ile tamamen uyumludur.

3- Mesane Kanseri: SP Radikal Sistektomi ve İdrar Yolu Rekonstrüksiyonu

Mesane kanseri ameliyatı, ürolojinin en zor cerrahilerinden biridir.
SP sistemi ile daha küçük kesi, daha rahat bağırsak mobilizasyonu ve minimal postoperatif ağrı mümkündür.

Avantajlar

• SP sisteminin esnek kolları pelvik diseksiyonu kolaylaştırır
• Kan kaybı azalır
• Bağırsak fonksiyonları daha hızlı geri döner
• Postoperatif ağrı belirgin şekilde düşer

4- Üreter Darlıkları / Üreter Rekonstrüksiyonları

SP cerrahinin rekonstrüktif ürolojideki yeri giderek artmaktadır.
Özellikle:

• Üreteropelvik bileşke darlığı
• Üreter alt uç daralması
• Üreter reimplantasyonu

için çok etkili bir platformdur.

Avantajlar

• Tek porttan doku transferi ve dikiş konforu
• Çevre dokulara minimal zarar
• Hızlı iyileşme
• Mükemmel kozmetik sonuç

5- Böbrek Üstü Bezi (Adrenal) Cerrahisi

Böbrek üstü bezi kanseri tedavisi için tek port kesisi ile adrenal bölgeye ulaşmak özellikle ince yapılı hastalarda çok daha konforludur.

SP Robotik Cerrahinin Türkiye’deki Konumu

Türkiye’de robotik cerrahi yaygınlaşmış olsa da SP sistemi hâlâ çok sınırlı merkezde bulunan ileri seviye bir teknolojidir.

Memorial Şişli Hastanesi’nin Prof. Dr. Murat Binbay liderliğinde SP platformunu uygulamaya başlayan ilk üroloji merkezlerinden biri olması, hem teknik altyapı hem de cerrahi ekspertiz açısından önemli bir adımdır.