Mesane taşı, mesanede mineraller biriktiğinde ve küçük "taşlara" dönüştüğünde ortaya çıkar. Çoğunlukla yaşlı erkekleri etkileyen mesane taşları rahatsız edici olabilir, ancak bir dizi tedavi seçeneği mevcuttur.
Mesane Taşları Hakkında Kısa Bilgiler
İşte mesane taşları hakkında bazı önemli noktalar. Daha fazla detay ve destekleyici bilgi ana makalede yer almaktadır.
Mesane taşları en çok 50 yaş üstü erkeklerde görülüyor.
Taş oluşumunun altında yatan tıbbi durumlar genellikle mesane taşlarından sorumludur.
Mesane taşlarının belirtileri idrar renginde değişiklik ve idrar yaparken ağrıyı içerir.
Mesane taşları kadınlarda daha nadirdir.
Mesane taşları idrarda kan görülmesinin nedeni olabilir.
Mesane Taşları Nelerdir?
Mesane taşları, idrar yaparken idrar tamamen çıkarılmadığında mesanede biriken çeşitli minerallerden oluşabilir.
Vezikal taş veya sistolit olarak da adlandırılan mesane taşlarına mineral birikimi neden olur. İdrar yaptıktan sonra mesane tamamen boşaltılmazsa mesane taşı oluşabilir.
Mesanede kalan idrar konsantre hale gelir ve sıvı içindeki mineraller kristallere dönüşür. Bazen bu taşlar henüz çok küçükken atılabilir. Aksi durumlarda, mesane taşları mesane veya üreterin (böbrekten mesaneye uzanan yol) duvarına yapışabilir. Bu olursa, yavaş yavaş daha fazla mineral kristali birikme yapar ve zamanla büyürler.
Mesane taşları bir süre mesanede kalabilir ve her zaman semptomlara neden olmaz. Genellikle farklı bir tıbbi nedenden dolayı bir röntgen çekildiğinde bulunurlar.
Büyük mesane taşlarının üroloji uzmanı tarafından çıkarılması gerekebilir.
Bazen sadece bir taş gelişebilir, diğer durumlarda bir grup taş oluşabilir. Taşlar şekil olarak değişir; bazıları neredeyse küreselken diğerleri düzensiz şekiller olabilir.
En küçük mesane taşları çıplak gözle zar zor görülebilir, ancak bazıları etkileyici bir boyuta ulaşabilir. Guinness Dünya Rekorları'na göre en büyük mesane taşı yaklaşık 1,9 kg ağırlığında ve 17,9 x 12,7 x 9,5 cm ölçülerindeydi.
Mesane Taşı Belirtileri
Mesane taşları hemen belirti vermeyebilir. Ancak taş mesaneyi tahriş ederse, semptomlar şunları içerebilir:
Erkeklerde peniste rahatsızlık veya ağrı
Daha düzenli idrara çıkma veya akışı durdurma
İdrar yapmaya başlamak daha uzun sürer
Alt mide bölgesinde ağrı
İdrar yaparken ağrı ve rahatsızlık
Bulutlu veya anormal derecede koyu renkli idrar
Mesane Taşı Oluşma Nedenleri
İdrar yaptıktan sonra mesanede idrar bırakıldığında mesane taşları büyümeye başlar. Bu genellikle tuvaleti kullanırken mesanenin tamamen boşalmasını engelleyen altta yatan bir tıbbi durumdan kaynaklanır.
Mesanenin tamamen boşalmasını engelleyen durumlar şunlardır:
Nörojenik Mesane: Mesane ile sinir sistemi arasında çalışan sinirler, örneğin felç veya omurilik yaralanmasında hasar görürse, mesane tam olarak boşalmayabilir.
Prostat Büyümesi: Prostat büyümüşse, üretraya baskı yapabilir ve mesanede bir miktar idrar bırakarak akışın bozulmasına neden olabilir.
Tıbbi Cihazlar: Mesane taşlarına kateterler veya diğer tıbbi cihazlar neden olabilirler.
Mesane İltihabı: İdrar yolu enfeksiyonları veya radyasyon tedavisi mesanede taş oluşmasına neden olabilir.
Böbrek Taşları: Böbrek taşları üreterlerden aşağı doğru hareket edebilir ve eğer geçemeyecek kadar büyükse mesanede kalır ve tıkanıklığa neden olabilir. Böbrek taşları, mesane taşlarından daha yaygındır.
Mesane Divertikülü: Mesane içinde torbalar oluşabilir. Torbalar büyük bir boyuta ulaşırsa idrar tutabilir ve mesanenin tamamen boşalmasını önleyebilir.
Sistosel: Kadınlarda mesane duvarı zayıflayabilir ve vajinaya kadar inebilir; bu, mesaneden idrar akışını etkileyebilir.
Risk Faktörleri
Aşağıda mesane taşı riskini artırabilecek faktörlerden bazıları verilmiştir:
Yaş ve Cinsiyet: Erkekler, özellikle yaşlandıkça, kadınlardan daha sık mesane taşı geliştirir.
Felç: Ciddi omurilik yaralanması olan ve pelvik bölgede kas kontrolünü kaybeden kişiler mesanelerini tam olarak boşaltamazlar.
Mesane Çıkışı Obstrüksiyonu: İdrarın mesaneden dışarıya akışını engelleyen herhangi bir durumdur. Mesaneyi bloke eden birkaç farklı durum vardır, en yaygın olanı prostat büyümesidir.
Mesane Büyütme Ameliyatı: Kadınlarda idrar kaçırma tedavisi için yapılan bir ameliyat türü mesane taşlarına neden olabilir.
Komplikasyonlar
Bazı mesane taşları herhangi bir belirti vermese de, çıkarılmazlarsa yine de komplikasyonlara yol açabilirler. İki ana komplikasyon şunlardır:
Kronik Mesane Disfonksiyonu: Ağrılı ve rahatsız edici olan sık idrara çıkma. Bazen mesane taşları idrarın vücuttan çıkmasını tamamen engelleyebilir.
İdrar Yolu Enfeksiyonları: Tekrarlanan birden çok enfeksiyon görülebilir.
Testler ve Teşhis
Mesane taşlarının teşhisi bir dizi farklı testi içerebilir:
Fiziki Muayene: Bir üroloji uzmanı, mesanenin büyüdüğünü hissetmek için ellerini alt karın üzerine koyabilir. Prostatın büyümüş olup olmadığını kontrol etmek için rektumu inceleyebilir.
İdrar tahlili: Bir idrar numunesi kan, bakteri ve kristalize mineral belirtileri açısından test edilebilir.
Spiral Bilgisayarlı Tomografi (BT): BT taramaları, iç organların ayrıntılı bir görüntüsünü oluşturmak için birden fazla X-ışını görüntüsünü birleştirir.
Ultrason: Sesi iç organlardan yansıtarak bir görüntü oluşturur.
Röntgen: Röntgende her tür mesane taşı görülmez.
İntravenöz Pyelogram: Damarlara özel bir sıvı enjekte edilir ve bu sıvı böbreklere ve mesaneye doğru ilerler. Böbrek taşı belirtileri aramak için prosedür boyunca röntgen çekilir.
Mesane Taşlarının Tedavisi
Mesane taşları hala küçükken yakalanırsa, içilen su miktarını artırmak onları doğal yolla vücuttan atmak için yeterli olabilir.
İdrarla atılamayacak kadar büyüklerse, mesane taşlarının tedavisi onları parçalamayı veya ameliyatla çıkarmayı içerir.
Mesane Taşlarını Kırmak
Sistolitolapasi adı verilen prosedürde, ucunda kamera bulunan ince bir tüp ile üretraya (penisin ucunda veya vajinanın üzerinde bulunan açıklık) girilir. Taşları bu tüp yardımıyla parçalanabilir.
Doktor, taşları yıkamadan (veya vakumlamadan) önce kırmak için bir lazer, ultrason veya küçük bir alet kullanacaktır. Bu işlem anestezi altında gerçekleştirilir.
Sistolitolapsiden kaynaklanan komplikasyonlar nadirdir ancak mesane duvarındaki yırtıkları ve enfeksiyonları içerebilir.
Ameliyat
Taşlar sistolitolapasi ile kırılamayacak kadar büyükse, cerrahi alternatif bir tedavi seçeneğidir. Cerrah, karındaki bir kesiden mesaneye girecek ve mesane taşlarını çıkaracaktır. Herhangi bir cerrahi prosedür bazı risklerle birlikte gelir, bu nedenle sistolitolapasi her zaman ilk tercihtir.
Mesane Taşlarını Önleme
Mesane taşlarına bir dizi tıbbi hastalık neden olduğundan, bunları önlemenin belirli bir yolu yoktur. Bununla birlikte, bir kişi herhangi bir garip üriner semptom (ağrı, renk değişikliği, kan) yaşarsa, vakit kaybetmeden tıbbi görüş alınması tavsiye edilir. Bol miktarda sıvı içmek, gelişmekte olan taşların parçalanmasına da yardımcı olacaktır.
İdrar yolu enfeksiyonu olan bazı kişiler, idrar yaptıktan sonra mesanede idrar kaldığını hissederler. Bu durumlarda, ilk denemeden 10-20 saniye sonra tekrar idrar yapmayı denemek en iyisidir. Buna “çift işeme” denir ve taş oluşumunu önlemeye yardımcı olabilir.
Bazı araştırmalara göre, zaten genişlemiş bir prostatınız varsa, idrar yaparken oturmanın mesanenin tamamen boşaltıldığından emin olmaya yardımcı olduğunu söylüyor. Bu da mesane taşlarının oluşumunu engeller veya yavaşlatır.
