Hematüri yani idrarda kan görmek endişe verici olabilir. Birçok durumda neden zararsız olsa da, idrardaki kan (hematüri) ciddi bir bozukluğa işaret edebilir.
İdrar yaparken açıkça görebildiğiniz kana hematüri denir. Doktorunuz idrarınızı test ederken sadece mikroskopta görülebilen idrar kanı (mikroskobik hematüri) bulunur. Her iki durumda da kanamanın nedenini belirlemek önemlidir.
Tedavi seçenekleri idrardaki kanamanın nedenine göre değişiklik gösterir.
Hematürinin Nedenleri
Hematüride böbrekleriniz - veya idrar yolunuzun diğer bölümleri - kan hücrelerinin idrarla sızmasına izin verir. Aşağıdakiler dâhil çeşitli sorunlar bu sızıntıya neden olabilir:
- İdrar yolu enfeksiyonları: Bunlar, bakteriler vücudunuza üretra yoluyla girip mesanenizde çoğaldıklarında meydana gelir. Belirtiler idrar yapmada kalıcı bir dürtü, idrarla ağrı ve yanma ve aşırı derecede güçlü kokan idrar içerebilir.
- Böbrek enfeksiyonları (piyelonefrit): Bunlar, bakteriler böbreklerinize kan dolaşımınızdan girdiğinde veya üreterlerinizden böbreklerinize geçerken ortaya çıkabilir. Belirti ve semptomlar genellikle mesane enfeksiyonlarına benzer, ancak böbrek enfeksiyonlarının ateş ve ağrıya neden olma olasılığı daha yüksektir.
- Bir mesane veya böbrek taşı: Konsantre idrardaki mineraller bazen böbreklerinizin veya mesanenizin duvarlarında kristaller oluşturur. Zamanla, kristaller küçük, sert taşlar haline gelebilir.
Taşlar genellikle ağrısızdır, bu yüzden bir tıkanmaya neden olmadıkça muhtemelen onlara sahip olduğunuzu bilemezsiniz. Mesane veya böbrek taşları da hem brüt hem de mikroskobik kanamalara neden olabilir.
- Büyümüş prostat: Mesanenin hemen altında ve üretranın üst kısmını çevreleyen prostat bezi, erkekler orta yaşa yaklaşırken sıklıkla büyür. Daha sonra idrar yolunu sıkıştırarak idrar akışını kısmen bloke eder. Büyütülmüş bir prostatın (iyi huylu prostat hiperplazisi veya BPH) belirti ve semptomları idrar yapmada zorlanma, idrarda acil veya kalıcı bir ihtiyaç ve idrarda görünür veya mikroskobik kan içerir. Prostat enfeksiyonu (prostatit) aynı belirti ve semptomlara neden olabilir.
Diğer Hematüri Nedenleri
- Böbrek hastalığı: Mikroskobik üriner kanama, böbreklerin filtreleme sisteminin iltihabı olan Glomerülonefritin sık görülen bir belirtisidir. Glomerülonefrit, diyabet gibi sistemik bir hastalığın parçası olabilir veya kendi başına oluşabilir. Viral veya strep enfeksiyonları, kan damarı hastalıkları (vaskülit) ve böbreklerde (glomerüllerde) kanı filtre eden küçük kılcal damarları etkileyen IgA nefropatisi gibi immün problemler glomerülonefriti tetikleyebilir.
- Kanser: Görünür idrarda kanama ileri böbrek, mesane veya prostat kanseri belirtisi olabilir. Ne yazık ki, erken dönemde bu kanserlerin daha fazla tedavi edilebildiği durumlarda belirti veya semptom olmayabilir.
- Kalıtsal bozukluklar: Kırmızı kan hücrelerinde hemoglobinin kalıtsal bir bozukluğu olan Orak hücreli anemi, hem görünür hem de mikroskobik hematüri olmak üzere idrarda kana neden olur.
- Böbrek hasarı: Böbreklerinize bir kaza veya temastan kaynaklanan bir darbe veya diğer yaralanmalar idrarınızda gözle görülebilir kana neden olabilir.
- İlaçlar: Anti-kanser ilacı siklofosfamid ve penisilin idrarda kanamaya neden olabilir. Görünür idrar kanı bazen aspirin ve kan inceltici heparin gibi bir antikoagülan alırsanız ve ayrıca mesanenizin kanamasına neden olan bir durumunuz varsa oluşur.
- Yorucu egzersiz: Yorucu egzersizlerin brüt hematüriye yol açması nadirdir ve nedeni bilinmemektedir. Travma mesane, dehidrasyon veya sürekli aerobik egzersiz ile oluşan kırmızı kan hücrelerinin parçalanmasıyla bağlantılı olabilir.
Genellikle hematüri nedeni tespit edilemez.
Risk faktörleri
Hemen hemen herkes - çocuklar ve gençler dahil - idrarda kırmızı kan hücrelerine sahip olabilir. Bunu daha muhtemel yapan faktörler şunlardır:
- Yaş: 50 yaşından büyük erkeklerin çoğunda prostat bezinin genişlemesinden dolayı ara sıra hematüri görülür.
- Yeni bir enfeksiyon: Viral veya bakteriyel bir enfeksiyondan sonra (böbrek üstü glomerülonefrit) böbrek iltihabı, çocuklarda gözle görülür idrar kanının önde gelen nedenlerinden biridir.
- Bazı ilaçlar: Aspirin, nonsteroid antiinflamatuar ağrı kesiciler ve penisilin gibi antibiyotiklerin idrarda kanama riskini arttırdığı bilinmektedir.
- Yorucu egzersiz: Uzun mesafeli koşucular özellikle egzersize bağlı idrarda kanamaya meyillidir.
Teşhis
Aşağıdaki testler ve muayeneler idrarınızda kanın nedenini bulmada kilit bir rol oynar:
- Tıbbi geçmişinizin bir tartışmasını içeren fiziksel sınav
- İdrar testleri: Kanamanız idrar tahlili (idrar tahlili) yoluyla keşfedilse bile, idrarınızın hala kırmızı kan hücreleri içerip içermediğini görmek için başka bir test yaptırmanız muhtemeldir. Bir idrar tahlili ayrıca idrar yolu enfeksiyonu veya böbrek taşlarına neden olan minerallerin varlığını da kontrol edebilir.
- Görüntüleme testleri: Çoğu zaman, hematüri nedenini bulmak için bir görüntüleme testi gerekir. Doktorunuz BT veya MRI taraması veya ultrason muayenesi önerebilir.
- Sistoskopi: Doktorunuz, mesaneyi ve üretrayı hastalık belirtileri açısından incelemek için küçük bir kamerayla donatılmış dar bir tüpü mesanenize geçirir.
Bazen, idrar kanamasının nedeni bulunamayabilir. Bu durumda, doktorunuz özellikle mesane kanseri için sigara içme, çevresel toksinlere maruz kalma veya radyasyon tedavisi öyküsü gibi risk faktörleri varsa, düzenli takip testleri önerebilir.
Tedavi
Hematüriye neden olan duruma bağlı olarak, tedavi idrar yolu enfeksiyonunu temizlemek için antibiyotik almayı, büyütülmüş bir prostatı küçültmek için reçeteli bir ilacı kullanmayı veya mesaneyi veya böbrek taşlarını kırmak için şok dalgası tedavisi görmeyi içerebilir. Bazı durumlarda, tedavi gerekli değildir.
