PSMA PET, prostat kanseri tanısı konulan erkeklerde prostat kanserinin vücutta ne kadar yayıldığını anlamak için yapılan bir inceleme yöntemidir.
Üroonkoloji uzmanı Prof. Dr. Murat Binbay ve Nükleer Tıp Uzmanı Doç. Dr. Serkan KUYUMCU prostat kanseri tanısında kullanılan PSMA PET ile ilgili sorulara yanıt verdiler.
Ga68-PSMA PET Görüntüleme
Galyum68 radyoaktif maddesi temel alınarak yapılan bu görüntüleme tekniği son yılların en ileri teknolojisidir. Galyum68 işaretli pozitron emisyon tomografisi olarak da bilinen bu yöntem, prostattaki kanserli hücrelere tutunan bir bileşik haline getirilerek uygulanır.
Nükleer tıpta kullanılan Ga68-PSMA PETgörüntüleme tekniğinde düşük dozlarda Galyum68 radyoaktif maddesi kanser hücrelerine tutunabilen PSMA molekülleri ile birleşir. Sonuçta ortaya çıkan bileşik hastanın vücuduna verilir.
Pozitron Emisyon Tomografisi-PET cihazı sayesinde hastanın vücudundaki kanser hücreleri tespit edilir. Hastaya verilen radyoaktif madde çok az dozlarda enjekte edildiği için insan sağlığına her hangi bir zararı yoktur.
Prostat kanseri açısından orta-yüksek risk grubunda bulunan hastalarda (Gleason skoru > 7 olan hastalar), PSA (prostat spesifik antijen) düzeylerinin düşük olduğu durumlarda dahi metastazları tespit edebilecek hassasiyette bir görüntüleme yöntemidir. En önemlisi çok küçük lezyonları dahi erken evrede prostat kanserli hücrelerinin yoğunluğuna bağlı olarak tespit edebilir.
SORU CEVAP
PSMA PET kimlere yapılmalıdır?
Prostat biyopsisi ile prostat kanseri tanısı konan ve metastaz açısından orta–yüksek riskli hastalara, kanserin evresini belirlemek amacıyla PSMA PET uygulanır.
Prostat kanseri nedeniyle tedavi almış; tedavi sonrası PSA düzeyleri artmaya başlayan hastalara, metastaz yerlerini belirlemek amacıyla PSMA PET uygulanır.
Doğruluk oranı nedir?
PSMA PET testinin prostat kanseri hastalarında lenf nodu ve kemik metastazlarını tespitinde duyarlılığı %95'in üzerindedir. PSMA PET testi kemik metastazlarının saptanmasında duyarlılığı kemik sintigrafisinin çok üstündedir.
PSMA PET testi ne zaman yanlış negatif sonuç verir?
Eğer prostat kanseri her hangi bir yere sıçramışsa (metastaz) ve PSMA PET testi bu metastaz yerlerini göstermiyorsa; bu duruma yanlış negatif sonuç denir. PSMA PET testinin yanlış negatiflik oranları oldukça düşüktür.
Şu ihtimaller dahilince PSMA PET testinde yanlış negatiflik sonucu alınabilir:
- Prostat kanserinin milimetrik boyuttaki çok küçük lenf nodu metastazlarında
- Prostat kanserinin adenokarsinom dışı alt tiplerinde
- Hormon ilaçları alan ve bu ilaçlara direnç gelişmemiş prostat kanserli hastalarda
PSMA PET testi ne zaman yanlış pozitif sonuç verir?
Enfeksiyonlar veya vücutta prostat dışındaki kanserler PSMA PET görüntülemede yanlış pozitif bulgulara neden olabilir. Ancak tetkikin yapıldığı tıp merkezi ve raporu değerlendiren nükleer tıp hekiminin tecrübesi doğru raporlama için önem taşımaktadır.
Güvenilir bir merkezde yapılan PSMA PET görüntülemede yalancı pozitif sonuçlar nükleer tıp hekiminin hastayı klinik bulguları ile iyi değerlendirmesi sonucu kolaylıkla ortadan kaldırılır.
PSMA PET testi yaptırmadan önce hazırlık nasıl yapılır?
Test öncesi gerekli hazırlıklar oldukça kolaydır. Açlık şart değildir. Gerekli durumlarda hastalara çekim öncesi oral (ağız yoluyla) kontrast madde verilmektedir.
PSMA PET testinin yapılması ne kadar sürer?
Hastaya nükleer tıp PET biriminde radyoaktif madde enjeksiyonu yapılır. Enjeksiyon yapılan hasta kendine ait bir odada çekim saatine kadar bekler.
Enjeksiyon yapıldıktan 1 saat sonra hasta çekime alınır. Çekim yaklaşık 15-20 dakika kadar sürmektedir.
PSMA PET testinin yan etkisi var mıdır?
PSMA PET’ in bilinen bir yan etkisi bulunmamaktadır.
Hastalara damar yoluyla kontrast madde verilmediği için kontrast alerjisi olan hastaların PSMA PET yaptırmasında bir engel bulunmamaktadır.
Böbrek yetmezliği olan ve diyalize giren hastalar da bu testi yaptırabilir mi?
PSMA PET böbrek yetmezliği olan ve diyalize giren hastalarda da güvenle uygulanabilir.
PSMA PET testi yaptıran kişiler, çevredeki insanlara radyasyon yayar mı?
PSMA PET çekimi için gerekli olan radyoaktif maddenin yarılanma ömrü 1 saattir.
Hasta nükleer tıp kliniğine geldikten sonra damar yolundan verilen çok az dozdaki radyoaktif madde, hasta birimden ayrılana kadar geçen sürede büyük oranda atılmış olacaktır.
Genel önlem amaçlı olarak enjeksiyondan sonraki 4 saat boyunca küçük çocuk ve hamile kadınlardan uzak durması önerilir.
PSMA PET test cihazının markası yada hekimin tecrübesi önemli midir?
PSMA PET testinin yapıldığı PET cihazının son teknoloji ürünü olması, radyoaktif maddenin sentezi, hastaya verilen doz ve görüntüleme protokolleri merkezler arası farklılıklar gösterebilmektedir.
PSMA PET testinin doğruluğunu etkileyen en önemli faktör ise tetkik sonuçlarını değerlendiren nükleer tıp hekiminin tecrübesidir.
Doğru endikasyon ile büyük bir merkezde yapılan PSMA PET testinin tecrübeli bir hekim tarafından değerlendirilmesi PSMA PET testinin en yüksek tanısal doğruluk ve güvenilirlikle sonuçlanmasını sağlayacaktır.
