Laparoskopik cerrahi, cerrahın deride büyük kesiler yapmak zorunda kalmadan karın ve pelvisin içine erişmesine izin veren bir cerrahi prosedür türüdür. Laparoskopik cerrahi aynı zamanda anahtar deliği cerrahisi veya minimal invaziv cerrahi olarak da bilinir.
Cerrah laparoskop adı verilen bir alet kullandığı için laparoskopi sırasında büyük kesiler yapmaktan kaçınılabilir. Laparoskop, bir ışık kaynağına ve karın veya pelvisin iç kısmının görüntülerini bir ekrana ileten bir kameraya sahip küçük bir tüptür.
Laparoskopik cerrahi, daha hızlı iyileşme, daha az ağrı ve çok daha küçük yara izleri dahil olmak üzere geleneksel cerrahiye göre avantajlara sahiptir. Laparoskopi sonrasında genellikle aynı gün hastaneden taburcu olunur.
Laparoskopik cerrahinin geleneksel açık cerrahiye göre avantajları şunlardır:
- daha kısa hastanede kalış süresi ve daha hızlı iyileşme süresi
- operasyondan sonra daha az ağrı ve kanama
- daha az yara izi
Laparoskopik Cerrahi Neden Yapılır?
Laparoskopi sıklıkla pelvik veya karın bölgesindeki ağrının kaynağını belirlemek ve teşhis etmek için kullanılır. Genellikle non-invaziv yöntemler tanıya yardımcı olamadığı zamanlarda yapılır.
Çoğu durumda, karın sorunları ultrason, CT taraması ve MRI taraması gibi görüntüleme teknikleri ile de teşhis edilebilir. Laparoskopi, bu testler tanı için yeterli bilgi sağlamadığında gerçekleştirilir. Prosedür ayrıca karındaki belirli bir organdan biyopsi veya doku örneği almak için de kullanılabilir.
Aşağıdaki organları incelemek için laparoskopi önerilebilir:
- safra kesesi
- karaciğer
- pankreas
- ince bağırsak ve kalın bağırsak (kolon)
- dalak
- karın
- pelvik veya üreme organları
Laparoskop kullanarak bu alanlar gözlemlenir ve şunlar tespit edilebilir:
- karın bölgesinde oluşmuş kitle veya tümör
- karın boşluğunda sıvı
- karaciğer hastalığı
- belirli tedavilerin etkinliği
- belirli bir kanserin ilerleme derecesi
Laparoskopinin Riskleri Nelerdir?
Laparoskopi ile ilişkili en yaygın riskler kanama, enfeksiyon ve hata karnındaki organlarda hasardır. Ancak bunlar nadir görülen durumlardır.
Laparoskopi işleminden sonra, herhangi bir enfeksiyon belirtisi olup olmadığını takip etmek önemlidir. Aşağıdaki durumlar görüldüğünde mutlaka doktor ile iletişime geçilmelidir:
- ateş veya titreme
- zamanla daha yoğun hale gelen karın ağrısı
- kesi yerlerinde kızarıklık, şişme, kanama veya drenaj
- sürekli mide bulantısı veya kusma
- kalıcı öksürük
- nefes darlığı
- idrar yapamama
- sersemlik
Laparoskopi sırasında incelenen organlarda küçük bir hasar riski vardır. Bir organın delinmesi durumunda kan ve diğer sıvılar hastanın vücuduna sızabilir. Bu durumda, hasarı onarmak için başka bir ameliyat daha gerekebilir.
Daha az yaygın riskler şunları içerir:
- genel anesteziden kaynaklanan komplikasyonlar
- karın duvarı iltihabı
- pelvis, bacaklar veya akciğerlerde kan pıhtısı görülmesi
Ürolojide Laparoskopik Cerrahi
Laparoskopik cerrahi aşağıdaki prosedürlerde kullanılabilir:
- adrenalektomi
- kanser için radikal nefrektomi
- kanser için radikal nefroüreterektomi
- basit nefrektomi
- kısmi nefrektomi
- canlı donör nefrektomi (nakil için)
- böbrek kriyocerrahisi
- böbrek kistlerinin rezeksiyonu
- nefropeksi
- pyeloplasti
- At nalı böbrek ameliyatı
- üreter cerrahisi
- üreter litiazisi için cerrahi
- vezikoüreteral reflü için üreteral reimplantasyon
- kadın idrar kaçırma ameliyatı
- vajinal prolapsus
- pelvik lenfadenektomi
- inmemiş testisler
- enterositoplasti
- testis kanseri için retroperitoneal lenfadenektomi
- prostat kanseri için radikal prostatektomi
- iyi huylu prostat büyümesi için prostat adenomektomi
- mesane kanseri için radikal sistoprostatektomi
Laparoskopik Cerrahi Nasıl Yapılır?
Laparoskopik cerrahi genel anestezi altında yapılır, bu nedenle işlem sırasında hasta herhangi bir ağrı hissetmez.
Laparoskopi sırasında hastanın göbek deliğinin altından bir kesi yapılır ve ardından kanül adı verilen küçük bir tüp yerleştirir. Kanül, hastanın karnını karbondioksit gazı ile şişirmek için kullanılır. Bu gaz doktorun karın organlarını daha net görmesini sağlar.
Karın şişirildiğinde, cerrah laparoskopu insizyondan sokar. Laparoskopa bağlı kamera, görüntüleri bir ekranda görüntüleyerek organların gerçek zamanlı olarak görüntülenmesini sağlar.
Kesiklerin sayısı ve boyutu, cerrahın hangi hastalıkları doğrulamaya veya tedaviye çalıştığına bağlıdır. Genellikle, her biri 1 ila 2 santimetre uzunluğunda olan 1 ila 4 kesi yapılır. Bu insizyonlar diğer aletlerin yerleştirilmesine izin verir. Örneğin, cerrahın biyopsi yapmak için başka bir cerrahi alet kullanması gerekebilir.
İşlem tamamlandıktan sonra aletler çıkarılır. Kesikler daha sonra dikiş veya cerrahi bant ile kapatılır.
Bir durumu teşhis etmek için laparoskopi kullanıldığında, prosedür genellikle 30-60 dakika sürer. Cerrah bir durumu tedavi ediyorsa, yapılan ameliyatın türüne bağlı olarak daha uzun sürer.
Ameliyat Sonrasında İyileşme Süreci
Laparoskopiden sonra, anestezinin etkilerinden kurtulurken hasta sersemlemiş ve yönünü kaybetmiş hissedebilir. Bunlar anestezinin yaygın yan etkileridir ve çabuk geçmelidir.
Tamamen uyanıp yiyip içebilecek ve idrar yapabilecek duruma gelene kadar birkaç saat boyunca hastanede gözlem altında olunmalıdır.
İşlemden birkaç gün sonra, kesilerin yapıldığı yerde biraz ağrı ve rahatsızlık hissedilebilir. Ağrıyı hafifletmek için ağrı kesici ilaç tedavisi uygulanabilir.
Robotik Cerrahi Yardımlı Laparoskopi
Laparoskopide şu anda en güncel teknoloji, prosedürlere yardımcı olmak için robotların kullanılmasıdır. Bu, "robotik cerrahi yardımlı laparoskopi" olarak bilinir.
Robotik cerrahi yardımlı laparoskopi sırasında cerrah, robotik kolları kontrol ederek işlemi gerçekleştirmek için ameliyathanede bulunan bir konsol kullanır. Robotik kollar özel bir kamera ve cerrahi ekipmanı sahiptir
Robotik sistem, vücut içinde çalışan aletler için büyütülmüş 3D görüş ve artırılmış hareket hassasiyeti sağlar.
Robotik yardımlı laparoskopi, cerrahların artan hassasiyet ve daha küçük insizyonlarla karmaşık prosedürleri gerçekleştirmesine olanak tanır. Türkiye’de kullanılan robotik yardımlı laparoskopi miktarı son yıllarda hızla artmıştır. Özellikle prostat kanseri için robot yardımlı cerrahi sıklıkla uygulanır oldu.
Robotik yardımlı laparoskopinin normal laparoskopi veya açık cerrahiye göre daha düşük komplikasyon riskine ve daha kısa iyileşme süresine sahip olduğuna dair kanıtlar var.
